وسواس مطالعاتی چیست و چگونه برطرف می‌شود؟
وسواس مطالعاتی نوعی اختلال روانی است که مانع یادگیری افراد می‌شود. این اختلال روانی دلایل مختلفی دارد و موجب می‌شود عملکرد فرد در زمان مطالعه کاهش پیدا کند. وسواس در هنگام مطالعه در میان دانش‌آموزان رایج‌تر است. دانش‌آموزانی که دچار وسواس مطالعاتی هستند به زمان زیادی برای مطالعه و یادگیری دروس نیاز دارند. در واقع دانش‌آموز با یکبار خواندن مطالب نمی‌تواند به‌درستی آن را یاد بگیرد. فردی که از افکار وسواسی در هنگام مطالعه رنج می‌برد باید چندین بار مبحث موردنظر را مطالعه کند تا بتواند مطلب را به خاطر بسپارد. در این مقاله سعی داریم در مورد وسواس مطالعاتی و راه‌های برطرف کردن آن مطالبی را بیان کنیم. اگر شما نیز از جمله افرادی هستید که از این مشکل رنج می‌برید تا انتهای این مطلب از سایت عربشاهی با ما همراه بمانید.
وسواس مطالعاتی
وسواس در هنگام مطالعه موجب عدم تمرکز فرد و نیز اضطراب و استرس در هنگام مطالعه می‌شود. این مشکل اغلب برای دانش‌آموزان رخ می‌دهد و تحصیل آن‌ها را دچار مشکل می‌کند. این اختلال روانی هنگامی اتفاق می‌افتد که فرد دچار برخی از افکار و رفتارهای وسواسی در هنگام مطالعه می‌شود. فردی که از وسواس در هنگام مطالعه رنج می‌برد وقت زیادی از او گرفته خواهد شد و در انجام کارهای روزانۀ خود دچار اختلال می‌شود. از دلایل وسواس فکری عدم اعتماد به نفس و خودباوری را می‌توان نام برد. زمانی که دچار وسواس مطالعاتی می‌شوید، زمان زیادی از وقت مفید شما هدر می‌رود. در هنگام بروز وسواس در مطالعه شما با وجود اینکه ساعت‌ها مطلبی را مطالعه می‌کنید؛ اما آن را به‌درستی فرا نمی‌گیرید.
نشانه‌های وسواس مطالعاتی
اغلب دانش‌آموزانی که به وسواس در هنگام مطالعه مبتلا هستند عادت‌ها و رفتارهای خاصی دارند. این افراد به‌طور مثال حتماً باید مداد، خودکار، میز و مکان مخصوص خود را در اختیار داشته باشند تا بتوانند به مطالعه بپردازند. از جمله نشانه‌های افرادی که دچار وسواس مطالعاتی هستند می‌توان موارد زیر را نام برد:
- دانش‌آموز همواره در مورد تمام کردن همۀ مطالب درسی خود نگران است.
- در مکان خاصی می‌نشیند یا در حالت خاصی از نشستن قرار می‌گیرد.
- یک مطلب را چندین بار مطالعه می‌کند.
- مکان مطالعه معینی دارد.
- وسایل او مخصوص و مرتب هستند.
- از مطالعه خود رضایتی ندارد.
- دچار استرس و اضطراب عدم یادگیری مطالب درسی می‌شود.
- زمان زیادی را برای مطالعه تلف می‌کند.
- ترس از عدم یادگیری مطالب در هنگام خواندن دارد.
عوامل مؤثر بر وسواس مطالعاتی
وسواس در هنگام مطالعه بر اثر عوامل مختلفی رخ می‌دهد. از جمله عواملی که موجب وسواس مطالعاتی می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انتخاب نادرست کتاب و نداشتن برنامه‌ریزی
- کند خواندن مطالب و عدم برنامه‌ریزی زمان
- عدم خواب کافی و دراز کشیدن در هنگام مطالعه
- ترس از فراموش کردن مطالب و توجه بیش از اندازه به جزئیات
- مطالعه نادرست و ترس از عدم یادگیری مطالب
- داشتن استرس و اضطراب بیش از اندازه در هنگام مطالعه
راه‌های برطرف کردن وسواس مطالعاتی
راه‌های گوناگونی برای برطرف کردن وسواس هنگام مطالعه وجود دارد. در ادامه برخی از راه‌هایی که موجب درمان و برطرف شدن وسواس مطالعاتی می‌شوند را بیان می‌کنیم. به کارگیری این راهکارها موجب می‌شود تا دانش‌آموزان بتوانند از وسواس در هنگام مطالعه رها شوند.
خلاصه‌نویسی و نکته‌برداری از مطالب مهم و کلیدی
خلاصه‌نویسی و نت‌برداری از نکات مهم موجب می‌شود که ذهن شما درگیر شود و دیگر وسواس مطالعاتی به سراغ شما نیاید. با خلاصه‌نویسی و نکته‌برداری مطالب کلیدی دیگر نیازی نیست کل مباحث را چندین بار بخوانید و می‌توانید برای مرور آن‌ها از نکته‌برداری‌های خود استفاده کنید. خلاصه‌نویسی و نوشتن همچنین موجب تثبیت مطالب در ذهن و افزایش تمرکز شما می‌شود.
به‌کارگیری روش‌های مرور و تندخوانی
تندخوانی در هنگام مطالعه سبب می‌شود ذهن دیگر فرصت فکر کردن به مسائل دیگر را نداشته باشد. تندخوانی بدین معنی است که بر روی مطالب مکث نکنید و با آرامش‌خاطر و داشتن حضور ذهن، یک دور از روی مبحث بخوانید. تکرار چند باره موجب استرس و نگرانی شما خواهد شد. در واقع باید گفت که تندخوانی شما را مجبور می‌کند سریع‌تر از مباحث مختلف بگذرید و وسواس مطالعاتی شما به‌آرامی کمتر شود.
تقویت نمودن ذهن
در حقیقت بخش مهمی از وسواس مطالعاتی می‌تواند ناشی از استرس باشد. استرس نیز زاییدۀ افکار منفی است. نگرانی‌هایی چون ترس از نتیجه و نمره، کنکور، عقب ماندن از دوستان، و میل به بهترین بودن قسمتی از عوامل وسواس در هنگام مطالعه هستند. باید بیان کرد که اگرچه درس و تحصیل از مهم‌ترین دغدغه‌های همۀ دانش‌آموزان به‌شمار می‌روند؛ اما با این وجود تمام زندگی شما نیستند. باید در کنار مطالعه و درس به دیگر نیازهای خود همچون تفریح و ورزش نیز توجه کنید تا ذهن شما تقویت شود.
حل تست و تمرین
حل تست و تمرین در حین مطالعه موجب می‌شود ذهن مشغول شده و وسواس مطالعاتی از شما دور شود. یکی از راه‌های برطرف کردن وسواس در حین خواندن این است که بعد از مطالعۀ هر مطلب به حل تست بپردازید. در واقع به جای خواندن چند باره مطالب و نگرانی از فراموشی آن‌ها می‌توانید تعدادی تمرین و تست حل کنید. حل تمرین و تست موجب می‌شود مفاهیم در ذهن شما تثبیت شود. با حل تمرین و تست می‌توانید نقاط ضعف خود را شناسایی کنید. با شناسایی نقطه‌ضعف‌های خود دیگر لازم نیست کل مطلب را بخوانید و فقط به سراغ نقاط ضعف خود می‌روید. تست‌زنی و حل تمرین از بهترین و مؤثرترین راه‌ها برای درمان وسواس مطالعاتی است.
داشتن خواب منظم و تغذیه مناسب
برای داشتن تمرکز در هنگام مطالعه باید تغذیه و خواب کافی داشته باشید. اگر در هنگام درس خواندن تمرکز نداشته باشید احساس می‌کنید با یکبار خواندن مطلب را یاد نمی‌گیرید و مدام برمی‌گردید و مطالب را دوباره می‌خوانید. به همین دلیل باید از نظر جسمی و روحی برای مطالعه آماده باشید. داشتن روحیه و وضعیت جسمانی خوب در هنگام مطالعه قدرت حافظه را بالا می‌برد. در این صورت با یکبار خواندن مفاهیم را یاد می‌گیرید و دیگر به نتیجه فکر نمی‌کنید.
تعیین کردن زمان برای مطالعه یک مبحث خاص
زمانی که یک وقت معین را برای درس یا مبحثی خاص در نظر می‌گیرید دیگر دچار وسواس در هنگام مطالعه نخواهید شد. در این صورت ذهن شما زمان کافی برای پرداختن به افکار مزاحم را ندارد و سعی می‌کند بر مطلب مورد نظر متمرکز شود و سریع‌تر آن را به پایان برساند.
داشتن برنامه‌ریزی اصولی برای درس خواندن
سعی کنید برای درس خواندن یک برنامه‌ریزی درست و قابل اجرا داشته باشید. برای مطالعۀ هر درس با توجه به اهمیت و حجم آن زمان مناسبی را اختصاص دهید. این کار موجب می‌شود تا زمان مطالعۀ خود را تنظیم کنید و برای هر درس متناسب با پیچیدگی آن زمان بگذارید. با داشتن برنامه‌ریزی درسی خوب در طولانی‌مدت متوجه پیشرفت خود خواهید شد. در این صورت دیگر به تکرار مداوم یک مبحث نیازی نخواهید داشت. با انجام این کار و مشاهده پیشرفت خود اعتماد به نفس شما بیشتر شده و همین در کاهش وسواس مطالعاتی شما تأثیر به‌سزایی خواهد داشت.
اولویت قرار دادن دروس کم‌حجم و ساده‌تر
در هنگام درس خواندن دروس کم‌حجم و ساده‌تر را در اولویت قرار دهید. اینگونه یادگیری مطالب برای شما سریع‌تر اتفاق می‌افتد و دچار وسواس در هنگام مطالعه نخواهید شد. مطالعه مباحث سخت به تمرکز بالایی نیاز دارد و ممکن است شما نتوانید به‌درستی آن‌ها را یاد بگیرید. زمانی که مطلب را به درستی یاد نمی‌گیرید مجبور می‌شوید از همان ابتدا چندبار آن‌ها را بخوانید و دچار وسواس مطالعاتی می‌شوید.
کنار گذاشتن سختگیریهای بیجا
با عدم توجه به سختگیریهای بیجا در هنگام درس خواندن و رد شدن سریع از مباحث مختلف ذهن شما دچار وسواس نخواهد شد. اینکه باید در همان دور اول خواندن همه چیز را یاد بگیرید تصور درستی نیست. سعی کنید بر درک و فهم درست از مطالب متمرکز باشید و به خود سخت نگیرید.
یادداشت‌برداری مطالب پیچیده و سخت
اگر می‌خواهید دروسی را مطالعه کنید که پیچیده و سخت هستند، می‌توانید به جای چند بار خواندن، نکات مهم آن‌ها را یادداشت‌برداری کنید. در این صورت دیگر ذهن شما دچار وسواس چند بار خواندن نخواهد شد.
مکث نکردن در هنگام مطالعه
اگر مشغول مطالعه هستید و به مطلبی می‌رسید که فهمیدن آن برایتان دشوار است و فکر می‌کنید باید چندبار آن را بخوانید تا یاد بگیرید، مکث نکنید. مکث کردن روی یک مطلب و خواندن چندباره آن زمان زیادی از شما می‌گیرد و سبب خستگی ذهن شما می‌شود. به جای اینکه زمان زیادی را به یک مطلب اختصاص دهید می‌توانید مطالب سخت را علامت بزنید و سریع از آن‌ها عبور کنید. در هنگام مرور مباحث می‌توانید دوباره قسمت‌های علامت زده شده را بخوانید.
خواندن مطالب مهم و کلیدی
در هنگام خواندن بیشتر بر روی مباحث مهم و کلیدی تمرکز کنید و وقت خود را صرف یادگیری جزییات و مطالب کم‌اهمیت نکنید. با مطالعۀ مباحث مهم ذهن شما خسته نمی‌شود و مطالب را بهتر فرامی‌گیرید.
کلام آخر
وسواس در هنگام مطالعه یکی از اختلالات روانی شایع در میان دانش‌آموزان است. وسواس مطالعاتی آسیب‌های روحی و روانی زیادی را بر دانش‌آموزان تحمیل می‌کند. فردی که دچار وسواس در هنگام مطالعه است نمی‌تواند بر روی مطالب تمرکز داشته باشد و برای یادگیری چندین بار مباحث را می‌خواند. از جمله راهکارها برای از بین بردن وسواس در هنگام خواندن خلاصه‌برداری، علامت زدن مباحث سخت و پیچیده و برنامه‌ریزی مشخص است. در این مقاله درمورد وسواس مطالعاتی و راه‌های برطرف کردن آن مطالبی را بیان نمودیم. امیدواریم با خواندن این مطالب و به‌کارگیری راهکارهای بیان شده بتوانید بر وسواس مطالعاتی خود غلبه کنید.
