آموزش قدم به قدم و مو به موی روش مطالعه SQ3R

آیا برایتان اتفاق افتاده که ساعت‌ها وقت بگذرانید و یک کتاب را بخوانید، اما چیزی از محتوای آن یادتان نیاید؟ تازه مشکل اصلی زمانی است که هدف شما از مطالعه آن کتاب، شرکت در یک آزمون مهم بوده باشد. روش مطالعه sq3r که به نوعی زیر مجموعه مطالعه فعال به شمار می‌رود، در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش از پنج مرحله اصلی تشکیل شده است که هر کدام به نوعی در درک عمیق‌تر و حفظ بهتر اطلاعات تأثیرگذار هستند. در ادامه این مقاله از مجموعه آموزشی مهندس عربشاهی به بررسی هر یک از مراحل روش SQ3R می‌پردازیم، پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

روش مطالعه SQ3R چیست؟

آگاهی از بهترین روش‌های مطالعه برای آمادگی کنکور و همچنین امتحانات اهمیت بسیار زیادی دارد و باعث موفقیت و کسب نتیجه مطلوب در آزمون‌ها می‌شود. یکی از بهترین روش‌های اثبات شده برای مطالعه، روش sq3r است که به درک و یادگیری آسان‌تر مطالب، کمک فراوانی خواهد کرد. روش مطالعه sq3r مخفف، survey (پیش مطالعه)، question (پرسش)، read (مطالعه دقیق)، recite (از بر خواندن) و review (مرور) می‌باشد. در ادامه هر یک از مراحل روش مطالعه sq3r به صورت اجمالی توضیح داده می‌شود.

آشنایی با ۵ مرحله روش مطالعه SQ3R به صورت گام به گام

Sq3r بهترین تکنیک مطالعه است که برای کمک به پردازش و افزایش توانایی حفظ اطلاعات طراحی و از ۵ مرحله زیر تشکیل شده است این راهکار مفید به درک مطالب دشوار کتاب درس کمک شایانی می‌کند.

 Survey (پیش مطالعه، بررسی اجمالی)

قبل از شروع فصل جدید، مطالب را مرور کنید و موضوعات و ایده‌های اصلی متن را درک کنید. خوانندگان با بررسی متن تعیین شده شروع می‌کنند تا با توجه به بارزترین عناصر آن مثل سرفصل‌ها، متن‌های پررنگ یا نمودارهای موجود به درک اولیه‌ای از آن متن دست یابند  که این فرایند باید ۳ تا ۵ دقیقه به طول انجامد.

1. مقدمه را بخوانید و به ذهن خود یاری کنید تا برای دریافت موضوع مورد نظر آماده شود.
2. عناوین و زیر عنوان‌ها را به صورت اجمالی بررسی کنید.
3. به تصاویر، نمودارها، جدول‌ها و نقشه‌ها را توجه کنید.
4. سؤالات انتهای فصل، هدف فصل، کلمات پررنگ و خلاصه فصل را بررسی کنید.

Question (پرسش)

برای دستیابی به هدف و تقویت تمرکز سؤال بنویسید این موضوع به درک مطالب کمک می‌کند. عناوین و تصاویر اصلی را به سؤال تبدیل کنید و سؤالاتی را که ممکن است در هنگام بررسی مطالب داشته باشید را یادداشت کنید.

Read (مطالعه دقیق)

پاسخ سؤالات خود را جستجو کنید مطالب را قسمت به قسمت مطالعه کنید هر چیزی را که متوجه نمی‌شوید یادداشت کنید می‌توانید بعداً هنگامی که مطالب مرتبط را بررسی می‌کنید از این یادداشت‌ها استفاده کنید ممکن است متوجه شوید که این خواندن بیشتر از آنچه انتظار دارید به طول انجامد به ویژه اگر اطلاعات متراکم یا پیچیده باشد.

با تبدیل هر عنوان فرعی یا عنوان فصل به سالی که باید قبل از حرکت به آن جواب دهید تمرکز خود را حفظ کنید. شما می‌توانید عنوان فرعی را به سوال تبدیل کنید قبل از اینکه به قسمت بعدی متن بروید پاسخ را در ذهن خود مرور کنید.

 Recite (از بر خواندن)

پس از خواندن دقیق موضوع، شما نیاز دارید نکاتی را که یاد گرفتید را به زبان خودتان بازگو کنید. در این صورت آن مطلب را دوباره در ذهنتان یادآوری می‌کنید. این مرحله از بهترین روش درس خواندن باعث می‌شود موضوع مورد مطالعه در ذهن شما حک شود. در مرحله از برخوانی باید مطالبی را که از مرحله مطالعه دقیق آموخته‌اید با زبان خودتان و به شیوه‌ای که برایتان قابل فهم باشد بازگو کنید.

به عبارتی نیاز نیست که مطالب کتاب درسی یا جزوه را دقیقاً مثل متن بازگو کنید. شما می‌توانید این مطالب را برای یکی از همکلاسی‌هایتان یا دوستانتان توضیح دهید و همچنین می‌توانید خلاصه مطالبی که به یاد دارید را روی یک تکه کاغذ بنویسید.

review (مرور کردن)

فرض کنیم شما چهار مرحله قبل را به درستی انجام داده‌اید و مطالب را خیلی خوب فرا گرفته‌اید، پس کار ما تمام شد و باید خیالمان راحت باشد؟ متأسفانه خیر. اگر درسی را که خوانده‌اید مرور نکنید طولی نمی‌کشد که اکثر جزئیات و نکات آن را فراموش می‌کنید. پس از خواندن هر درس می‌توانید در پایان همان روز، پایان هر هفته و پایان هر ماه مطالب را مرور کنید.

ویژگی مطالعه به روش sq3r چیست؟

این را بدانید که شما به طور ذاتی تمایل به فراموش کردن مطالب دارید و ۷۰ درصد مطالبی که می‌خوانید روز بعد از خواندن و یاد گرفتن فراموش می‌شود پس قطعاً روز بعد به یادآوری مطالب بپردازید. کم کم این روند فراموش کردن با تکرار دفعات مرور کمتر می‌شود.

راه حل ساده‌ای برای تا ابد فراموش نکردن مطالب وجود دارد، اینکه نگذارید بین دفعات مرورتان فاصله بیافتد و این فاصله برای هر متنی تکرار شود بعد از یک روز، سه روز، یک هفته، دو هفته و در آخر یک ماه بعد از یادگیری مطلب آن را مرور کنید تا هیچ وقت از این روش دل زده نشده و وابسته‌اش شوید.

در نهایت بهتر است برای هر درسی که در آن از مطالعه به روش sq3r استفاده می‌کنید یک دفتر یا یک پاک نویس تهیه کنید و منظم آنها را نگه دارید تا بتوانید به منابع غنی و پرباری که تنها مخصوص شماست را در طول تحصیل همراه خود داشته باشید و در ایام امتحانات از آن به راحتی استفاده کنید.

همچنین در کنار این تکنیک، شما می‌توانید از سایر روش‌های مطالعه مانند تکنیک مطالعه پومودورو نیز کمک بگیرید و اگر اطلاعی راجع به این روش کارآمد ندارید، می‌توانید مقاله مربوط به آشنایی با روش مطالعه پومودورو را مطالعه و بررسی نمایید.

مزایای استفاده از روش SQ3R برای مطالعه دروس

افراد موفق و بچه درس خوان‌ها دانسته یا ندانسته معمولاً از روش مطالعه استفاده می‌کنند و اصلاً یکی از رازهای موفقیت آنها به کارگیری از این تکنیک طلایی است ممکن است بعد از خواندن مراحل مختلف این روش فکر کنید اجرای آن دشوار است اما این فقط ظاهر ماجرا است و اگر در عمل از این تکنیک استفاده کنید و مزایای آن را به چشم خود ببینید حسابی مشتری می‌شوید. از جمله مزایای روش مطالعه sq3r می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مطالعه مفهوم و عمیق مطالب به جای حفظ کردن طوطی‌وار و سرسری.
• تقویت خلاقیت و تفکر فعالانه در دانش آموزان.
• تثبیت مطالب در حافظه بلند مدت و پرهیز از فراموشی مطالب.
• افزایش دقت و تمرکز در زمان درس خواندن.
• مطالعه با این روش در طولانی مدت به صرفه ‌جویی در زمان و افزایش سرعت مطالعه می‌انجامد.

آیا روش مطالعه SQ3R روش مؤثری است؟

هر روش مطالعه می‌تواند برای هر دانش آموز بهترین روش مطالعه باشد و مهم آن است که دانش آموز با آن ارتباط برقرار کند. در کنار تمامی این برنامه‌ها باید وقت و انرژی صرف کرد تا پاسخ مورد نظر را از روش مطالعه بگیرید. به عنوان یک پشت کنکوری ریاضی، تجربی  و یا انسانی می‌توانید از این برنامه‌ها برای مطالعات کتبی که حفظیات زیادی دارند استفاده کنید تا وقت کم برایتان استرس آور نباشد. حتماً در برنامه ‌ریزی کنکور تجربی ریاضی و انسانی این روش را بگنجانید.

پیشنهاد مطالعه: روش مطالعه lwf

روش مطالعه SQ3R برای چه کسانی مناسب است؟

روش مطالعه SQ3R جزو تکنیک‌های بسیار جامع و مؤثر محسوب می‌شود که برای همه افراد، صرف نظر از سن و سطح تحصیلی آنها می‌تواند مفید باشد، اما به طور خاص برای گروه سنی زیر و دانش آموزانی که به دنبال یادگیری عمیق و ماندگار مطالب هستند، بسیار مناسب می‌باشد.

1. دانش آمورانی که در امتحانات مشکل دارند.
2. افرادی که متن‌های علمی و تخصصی مطالعه می‌کنند.
3. دانشجویانی که باید حجم زیادی از مطالب را بخوانند.
4. دانش آموزانی که در مرور مطالب مشکل دارند.
5. افرادی که به دنبال یادگیری عمیق مطالب هشتند.

بسیاری از دانش آموزان ممکن است نتوانند مراحل این روش مطالعه را به خوبی طی کنند و مطالب برایشان خسته کننده و مبهم شود. به همین دلیل پیشنهاد ما این است که سایر تکنیک‌ها امتحان کنند و برای آگاهی از این روش‌ها بهتر است مقاله مربوط به روش مطالعه pqrst – pqrst را به خوبی مطالعه کنند.

نتیجه گیری

همانطور که مشاهده کردید، در این مقاله از مجموعه آموزشی مهندس عربشاهی درباره یکی از کارآمدترین متدهای مطالعه درسی و غیردرسی sq3r صحبت کردیم که جز یکی از بهترین روش‌های مطالعه در دنیا محسوب می‌شود. اگر چه بعضی از مراحل روش sq3r اندکی طولانی هستند، ولی قطعاً برای داشتن بهترین و کارآمدترین عملکرد در مطالعه و یادگیری دروس بهره‌ گیری از روش صحیح مطالعه و مرور خیلی مهم خواهد بود و این یعنی شما می‌بایست هم مطالعه دقیق و مؤثری داشته باشید تا مفاهیم درسی را به خوبی درک کنید و هم باید از بهترین روش مرور دروس بهره ببرید تا مطالب در ذهن شما ثبت شوند.

سؤالات متداول روش مطالعه SQ3R

1- روش مطالعه sq3r چیست؟

روش sq3r برای مطالعه کتاب‌های درسی و متون سخت، رویکرد کارآمد و مفید به شمار می‌رود که فرایند یادگیری و یادآوری مطالب را آسان می‌کند.

2- روش مطالعه sq3r چه کاربردی دارد؟

این تکنیک اثبات شده و موثر برای بهبود درک مطلب، یادگیری عمیق و افزایش بهره ‌وری می‌باشد که به دانش آموزان و دانشجویان کمک می‌کند تا مطالب را به طور فعال‌تر و مؤثرتری پردازش کرده و در حافظه بلند مدت خود ذخیره کنند.

3- ۵ مرحله مطالعه به روش sq3r چیست؟

1. Survey (پیشخوانی)
2. Question (طرح سؤال)
3. Read (مطالعه)
4. Recite (از برخوانی)
5. Review (مرور)

4- فواید روش مطالعه sq3r چیست؟

مطالعه به روش sq3r باعث یادگیری خلاق و فعالانه شده و همین امر باعث تثبیت بهتر مطالعه در حافظه بلند مدت می‌شود.

5- آیا روش SQ3R فقط برای مطالعه کتاب‌ها کاربرد دارد؟

خیر، شما می‌توانید با استفاده از این روش به مطالعه مقالات، گزارش‌ها، مقالات علمی، یادداشت‌ها و حتی برای یادگیری مطالب جدید در هر زمینه‌ای که نیاز به درک عمیق دارد، بپردازید.