آموزش قدم به قدم و مو به موی روش مطالعه PQRST

شاید شما نیز بارها و بارها تلاش کرده‌اید که بعد از اتمام یک کتاب (چه درسی و چه غیر درسی)، تمامی مطالب آن را به خاطر بسپارید اما هرگز موفق به انجام این کار نشده‌اید. روش مطالعه pqrst همان چیزی است که اکثر دانش آموزان و حتی مردم عادی به دنبال آن هستند. مشکل اساسی بسیاری از ما این است که نمی‌توانیم به یاد بیاوریم چه مطالبی در کتاب گفته شده بود. دلیل این کار آن است که روش مطالعه ما اشتباه بوده است شاید تلاش زیادی می‌کردید و حتی یک کتاب را چندین بار هم می‌خواندید، اما در آخر باز هم چیزی یادمان نمی‌ماند.

در همین جهت، در ادامه این مقاله از مجموعه آموزشی استاد عربشاهی قصد داریم، روشی را به شما معرفی کنیم تا با به کارگیری از آن، بتوانید سطح کیفی مطالعات خود را افزایش دهید. اگر می‌خواهید با این روش شگفت انگیز آشنا شوید و کیفیت مطالعه خود را افزایش دهید، این مطلب را از دست ندهید.

روش مطالعه pqrst چیست؟

Pqrst مخفف عبارت perview (مرور)، question (سؤال)، read (خواندن)، summarize (خلاصه کردن) و Test (تست) است.

• در این روش هدف از “مرور” تعیین موضوع کلی متن می‌باشد.
• هدف از” سؤال “قاعده مند کردن سؤالات اصلی در مورد متن است.
• بخش “خواندن “به مطالعه دقیق متن و فکر کردن به سؤالات اشاره دارد.
• در مرحله “خلاصه کردن” باید اطلاعات اصلی متن خلاصه نویسی شود.
• آخرین مرحله یعنی” تست” به معنای شرکت در آزمون‌های مختلف و خودآزمایی است.

در این روش از مطالعه، فرایندی شکل می‌گیرد که سبب می‌شود دانش آموزان مطالب را آسان‌تر به خاطر بسپارند چرا که روند درک مطلب به طور مکرر اتفاق می‌افتد. از این تکنیک می‌توان برای حل مشکلات دانش‌آموزان در درک متن استفاده کرد تا به درک عمیقی از مطالب درسی دست یابد.

آشنایی با مراحل روش مطالعه  pqrst

روش مطالعه pqrst شامل ۵ مرحله ساده است که در ادامه با هر یک از این مراحل به طور جداگانه آشنا می‌شویم.

مرور (perview)

در اولین قدم مطالعه، شما باید مرور اجمالی بر کل مطالب مورد مطالعه داشته باشید تا از موضوع‌های اصلی آن تصوری پیدا کنید و این کار را می‌توان با خواندن رئوس مطالب و سپس گفتارهای اصلی و تصاویر و عکس‌های آن انجام داد. اصلی‌ترین جنبه مرحله مرور اجمالی این است که می‌توان خلاصه مطالب را در پایان هر فصل به دقت خواند و در مورد هر یک از نکاتی که در این خلاصه آمده است تأمل کرد. ناخودآگاه به ذهنتان خطور می‌کند که باید بعد از خواندن مطالب جواب را پیدا کرده باشید و دستاورد این مرحله، به دست آوردن دید کلی نسبت به عناوین فصل‌ها و نحوه سازماندهی آنهاست.

سؤال (question)

شما با خواندن هر متنی می‌توانید به پرسشی در انتهای آن برسید؛ به عنوان مثال، یک بند را می‌خوانید و در پایان آن باید پرسش اساسی برای خود مطرح کنید. با طرح پرسش می‌توانید به هدف متن نزدیک‌تر شوید و به نوعی خودتان را به جای نویسنده قرار دهید. این کار موجب می‌شود تمرکز شما بهتر شود و حتی بتوانید به نکات متن اعتراض کنید و آن را به چالش بکشید.

خواندن (read)

در این مرحله باید متن را دوباره بخوانید و پرسش‌هایی را که برای خود طرح کرده‌اید، دوباره از خود بپرسید. احتمالاً در این مرحله به نکات مهم‌تری در هر بخش پی می‌برید چون دائم به دنبال طرح پرسش نیستید و می‌خواهید صدای نویسنده را نیز بشنوید. همچنین در این بخش باید بتوانید نکات مهم را از نکات خیلی مهم تشخیص دهید تا بتوانید برای مرحله بعد که خلاصه نویسی است خود را آماده کنید.

خلاصه نویسی (summarize)

خلاصه نویسی مرحله مهم در یادگیری است که به شما کمک می‌کند مطالب را دوباره در ساختاری طبقه ‌بندی شده برای خودتان ارائه دهید. خلاصه نویسی مثل درختی هرس شده می‌تواند هر بار ما را با یادآوری هر آنچه خوانده‌ایم، به خوردن میوه‌ای شیرین دعوت کند.

عده‌ای خلاصه نویسی را با رونویسی اشتباه می‌گیرند؛ در این صورت، باید حواسمان باشد که  عیناً مطالب را تکرار نکنیم. در خلاصه نویسی باید مفهومی را که برداشت کرده‌ایم، همراه کلید واژه‌هایی که به نظر ما مهم هستند، بنویسیم.

شاید تصور کنید که این کار وقت‌گیر و حوصله سر بر است، اما نباید یادمان برود که این بهایی است که در قبال یادگیری عمیق خود پرداخت می‌کنیم و در آینده، هرچه بیشتر خلاصه خودمان را می‌خوانیم، بیشتر متوجه می‌شویم که وقتمان را تلف نکرده‌ایم.

تست (test)

بعد از اتمام مطالعه یک فصل، باید از خودتان امتحان بگیرید و کل مطالب فصل را مرور کنید. بنابراین یادداشت‌های خود را دوره کنید و ببینید که آیا نکات اصلی را به خاطر می‌آورید یا نه؟ تلاش کنید تا دریابید که مطالب مختلف فصل‌ها چه ارتباطی با هم دارند؟ در مرحله تست، ممکن است برای یافتن مطالب و نکات کلیدی به کل فصل رجوع کنید. در این مرحله باید خلاصه فصل‌ها را بخوانید. مرحله تست را نباید به شب امتحان موکول کرد بهترین زمان برای اولین مرور هر فصل بلافاصله بعد از خواندن آن است.

فواید روش مطالعه PQRST برای درک بهتر مطالب

تکنیک مطالعه PQRST به درک بهتر مطالب کمک بخصوصی می‌کند، چرا که دانش ‌آموزان می‌توانند با روشی ساختارمند و فعال‌تر به یادگیری بپردازند. با استفاده از این روش، در ابتدا با

1. مرور کلی مطالب (Preview): در این مرحله دانش ‌آموزان به یک دیدگاه کلی از موضوع دست پیدا می‌کنند که این کار باعث آماده ‌سازی ذهن برای یادگیری دقیق‌تر می‌شود.
2. سؤال کردن (Question): سپس با سؤال کردن ذهن دانش ‌آموزان فعال می‌شود و آنها شروع به جستجوی پاسخ‌های سؤال خود می‌کنند که این فرایند باعث درک عمیق ‌تر مفاهیم می‌شود.
3. خواندن (Read): این مرحله با هدف پاسخ دادن به سؤالات ایجاد شده در ذهن دانش آموزان صورت می‌گیرد و به آنها کمک می‌کند تا مطالب درسی را به طور متمرکز و هدفمند مطالعه کنند.
4. خلاصه‌نویسی (Summarize): پس از آن، در این مرحله دانش ‌آموزان مطالب را به زبان خود بازگو می‌کنند که این باعث تثبیت اطلاعات در ذهن می‌شود.
5. آزمون (Test): در نهایت در این مرحله خودآزمایی، یعنی ارزیابی یادگیری، باعث می‌شود که شما متوجه شوید چه بخش‌هایی را به خوبی درک کرده‌اید و کدام قسمت‌ها نیاز به مرور بیشتر دارند.

در نتیجه، این روش به دانش‌ آموزان کمک می‌کند تا نه تنها مطالب را بهتر درک کند بلکه آنها را به مدت طولانی‌تری در حافظه‌ خود نگه دارند. یکی دیگر از بهترین تکنیک‌های مطالعه، روش مطالعه پومودورو می‌باشد که امروزه مورد استفاده بسیاری از افراد قرار می‌گیرد و محبوبیت فراوانی بین دانش آموزان دارد. اگر اطلاعی راجع به این تکنیک مفید و موثر ندارید، به شما توصیه می‌کنیم مقاله مربوط به آشنایی کامل با روش مطالعه پومودورو را بررسی و مطالعه نمایید.

مطالعه موثر به چه معناست؟

دانش آموزان باید بدانند که ما مطالعه مؤثر و کارآمد فقط به معنای خواندن متن و باستانی آن نیست و بهتر است هنگام مطالعه موارد زیر را استفاده کنید:

1. دانش آموزان باید به جای به خاطر سپردن حقایق جزئی، مفهوم کلی مطلب را درک کنند.
2. هر چیزی را که از قبل می‌دانید را برای آنچه در حال یادگیری آن هستید، به کار ببرید.
3. بخش‌هایی از درس که شما را گیج می‌کنند، تشخیص داده و روش حل مشکل را با کمک معلم یا مشاور بیابید.
4. مهم‌تر از همه به طور مکرر و به روشی مشابه با نحوه آزمون گرفتن معلم، خودآزمایی داشته باشید. اگر برای شرکت در کنکور درس می‌خوانید، شرکت در آزمون‌های آزمایشی را هرگز فراموش نکنید.

روش‌های مطالعه متعددی وجود دارد که شما می‌توانید از هر یک از آنها به نحو احسن کمک بگیرید تا در امتحانات و آزمون‌های خود موفق شوید. برای آشنایی بیشتر به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله مربوط به آموزش قدم به قدم و مو به موی روش مطالعه SQ3R را مطالعه نمایید.

چرا روش PQRST به شما در یادگیری کمک می‌کند؟

تکنیک PQRST به شما کمک می‌کند تا مطالب را به طور فعال و سازمان ‌یافته یاد بگیرید و نسبت به سایر روش‌های مطالعه مانند تکنیک مطالعه جی فایو، روش مطالعه lwf و… دارد که شامل موارد زیر می‌باشد.

• این روش مطالعه بر پیش ‌بینی و سؤال کردن قبل از مطالعه تمرکز دارد و به آمادگی بیشتر مغز دانش آموزان برای جذب اطلاعات کمک می‌کند.
• فرایند خلاصه ‌نویسی و خودآزمایی به تثبیت اطلاعات در حافظه کمک کرده و از فراموشی جلوگیری می‌کند.
• این تکنیک باعث درگیر شدن فعال‌تر دانش‌آموز در فرایند یادگیری شده و به آنها کمک می‌کند تا به جای صرفاً خواندن مطالب، یادگیری به صورت تعاملی و عمقی انجام دهند.

نتیجه ‌گیری 

دانش آموزان هرچه به مقاطع بالاتر تحصیلی می‌روند، با حجم بیشتری از اطلاعات در کتاب‌های درسی روبرو می‌شوند و باید برای موفقیت در آزمون‌های پایان ترم یا آزمون‌هایی نظیر کنکور، مطالب زیادی را به خاطر بسپارند. زمانی که دانش آموزان در مقاطع بالا از روش‌های ساده‌ای مثل مطالعه صرف برای حفظ کردن مطالب درسی استفاده می‌کنند، اغلب هنگام رویارویی با آزمون‌ها دچار مشکل می‌شوند و در حالی که فکر می‌کنند بر درس تسلط دارند، فراموشی یا سردرگمی گریبانشان را می‌گیرد.

اما متدهای مطالعه پیشرفته‌ای مثل pqrst با ارائه فرایند تلفیقی از مرور، سؤال، خواندن، خلاصه کردن و تست برای آن ابداع شده‌اند که دانش آموزان در طول مطالعه، فعال و درگیر بمانند. بدین ترتیب دانش آموزان هم تجربه شیرین‌تری از روند درس خواندن خواهد داشت و هم نتایج بهتری در آزمون‌ها کسب خواهند کرد.

سؤالات متداول روش مطالعه PQRST

1- روش pqrst مطالعه چیست؟

مخفف عبارات مرور (perview)، سؤال (question)، خواندن (read)، خلاصه کردن (summarize) و تست (test) است.

2- روش pqrst به چه دانش آموزانی کمک می‌کند؟

دانش آموزانی که با اعتماد به نفس وارد آزمون می‌شوند، اما در جریان آزمون عملکرد ضعیفی دارند.

3- مطالعه موثر به چه معناست؟

به جای به خاطر سپردن حقایق جزئی T مفهوم کلی مطلب را درک کنید و هر آنچه از قبل می‌دانید را در مورد آنچه در حال یادگیری آن هستید، استفاده کنید.