هر آنچه درباره روش های نوین تدریس و انواع آن باید بدانید
امروزه آموزش و تدریس دچار تغییرات و تحولات زیادی شده است و از زمانی که تدریس در مدارس به صورت سنتی و با استفاده از روش‌های سنتی صورت می‌گرفت تا به امروز که با پیشرفت‌های تکنولوژی و تغییرات اجتماعی زیادی روبه‌رو شده‌ایم، شیوه‌های تدریس نیز بسیار فرق کرده‌اند. در حال حاضر نیاز به روش‌های نوین تدریس برای برآوردن انتظارات جدید و آماده سازی دانش آموزان برای چالش‌های آینده بیشتر از هر زمان دیگری احساس می‌شود، چرا که روش‌های نوین تدریس بر پایه ایجاد تعامل بیشتر، استفاده از فناوری‌های پیشرفته و تمرکز بر توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی و خلاقیت هستند و هدف از انجام این روش‌ها، افزایش انگیزه یادگیری، توسعه مهارت‌های اجتماعی و تقویت توانایی حل مسئله و تفکر انتقادی در دانش‌آموزان است. در ادامه این مقاله از سایت مهندس علیرضا عربشاهی شما را بهترین روش‌های آموزشی مدرن و تأثیر آنها بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان آشنا می‌کنیم، تا انتها همراه ما باشید.
آشنایی با روش‌های نوین تدریس
روش‌های نوین تدریس به مجموعه‌ای از شیوه‌ها و استراتژی‌های آموزشی گفته می‌شود که با هدف بهبود کیفیت یادگیری و افزایش تعامل دانش آموزان در فرایند آموزش طراحی شده‌اند که به عنوان یکی از مهم ترین ویژگی‌های این روش‌ها، می‌توان به استفاده از فناوری‌های نوین اشاره نمود.
به طور کلی ابزارهای دیجیتال مانند تبلت‌ها، لپ‌تاپ‌ها و برنامه‌های آموزشی آنلاین نقش مهمی در ایجاد فضای یادگیری جذاب و متنوع دارند. این ابزارها علاوه بر تسهیل دسترسی به منابع آموزشی، این امکان را برای معلمان فراهم می‌کنند تا کلاس‌ها را به گونه‌ای پویا و جذاب اداره کنند. در روش‌های تدریس به سبک مدرن از فناوری‌های جدید، متدهای مشارکتی و شیوه‌های فعال یادگیری نیز کمک می‌گیرند تا آموزش را از حالت سنتی و یک طرفه به یک تجربه پویا، جذاب و دانش آموز محور تبدیل کنند.
تفاوت روش‌های نوین تدریس با روش‌های سنتی
روش‌های نوین تدریس با روش‌های سنتی در زمینه‌های مختلف آموزشی تفاوت‌های بسیاری دارند و این تفاوت‌ها به زمینه‌های مختلفی مانند نقش معلم و دانش آموز، استفاده از تکنولوژی، نوع تعاملات، محتوای درسی و شیوه‌های ارزیابی اشاره دارد. در ادامه به توضیح برخی از تفاوت‌های اصلی این دو روش می‌پردازیم.
روش‌های تدریس سنتی
در روش‌های سنتی، معلم به عنوان منبع اصلی اطلاعات و هدایتگر کلاس محسوب می‌شود و ارتباط بین معلم و دانش آموزان عمدتاً به صورت یک طرفه از معلم به دانش‌آموز است. به عبارتی می‌توان گفت معلم مطالب و نکات درس را ارائه داده و دانش‌آموزان موظف هستند آنها را حفظ کنند و هدف از یاد دادن حفظ کردن، انجام تکالیف و رونویسی و… می‌باشد.
همچنین در روش‌های سنتی بیشتر از روش‌های آموزشی کلاسی مانند تخته سیاه، کتاب درسی و سخنرانی کمک گرفته می‌شود و در این روش ارزیابی دانش آموزان بیشتر بر اساس امتحانات کتبی، تست‌ها و نمرات پایانی است که بیشتر بر اساس حفظ کردن مطالب صورت می‌گیرد.
روش‌های تدریس نوین
در این روش‌ها برخلاف روش‌های سنتی، یادگیرنده (دانش آموزان) به عنوان محور اصلی فرایند یادگیری محسوب می‌شود و تنها معلم نقش تسهیل‌کننده و هدایتگر دارد و تعامل بین آنها دوسویه است. در روش‌های نوین تدریس دانش آموزان از طریق بحث، پرسش و پاسخ، بازی‌های آموزشی و پروژه‌های گروهی برای بهبود فرایند یاددهی – یادگیری مشارکت می‌کنند.
همچنین برای تسهیل و تنوع در فرایند تدریس تکنولوژی و ابزارهای دیجیتال مانند نرم‌افزارهای آموزشی، اینترنت، پلتفرم‌های یادگیری آنلاین و ویدئوهای آموزشی استفاده می‌کنند و ارزیابی دانش آموزان به صورت فرایندی و مستمر انجام می‌شود، یعنی دانش آموزان علاوه بر امتحانات، از طریق پروژه‌ها، کارگروهی، ارزیابی همتا و بازخوردهای مستمر ارزیابی می‌شوند.
انواع روش‌های نوین تدریس
همان طور که دانستید، روش‌های نوین تدریس شامل شیوه‌هایی می‌شود که هدف آنها ارتقای کیفیت یادگیری، تعامل بیشتر دانش‌آموزان و استفاده از فناوری‌های نوین می‌باشد. در ادامه به معرفی به برخی از انواع مهم روش‌های نوین تدریس می‌پردازیم، همراه ما باشید.
تدریس با استفاده از فناوری (Technology-Enhanced Learning) | آموزش دیجیتال و آنلاین
روش‌های نوین تدریس و استفاده از فناوری به روش‌هایی گفته می‌شود که در آنها از ابزارهای دیجیتال و تکنولوژی‌های جدید برای بهبود و تسهیل یادگیری استفاده می‌شود و اهداف این نوع روش‌ها ارتقای کیفیت آموزش، افزایش تعامل دانش‌آموزان و به کارگیری منابع متنوع برای یادگیری می‌باشد.
همچنین این روش با استفاده از ابزارهای دیجیتال مانند پلتفرم‌های آموزشی آنلاین (Moodle یا Google Classroom)، ویدئوها، نرم‌افزارهای آموزشی و ابزارهای تعاملی برای افزایش یادگیری، برای دانش‌آموزان این امکان را فراهم می‌کند تا در هر زمان و مکانی به منابع آموزشی دسترسی داشته باشند.
پیشنهاد مطالعه: فواید و مضرات درس خواندن از روی گوشی
تدریس به شیوه یادگیری فعال: از آموزش سنتی به یادگیری تعاملی
یادگیری فعال، به فرایندی از تدریس گفته می‌شود که در آن دانش‌آموزان برخلاف روش تدریس سنتی که به تدریس یک طرفه معلم اطلاق می‌شود، نقش فعال‌تری در فرایند یادگیری دارند و این روش باعث می‌شود تعاملات گروهی، حل مسئله، تفکر انتقادی و استفاده از منابع متنوع برای ارتقای فرایند یادگیری دانش آموزان بیشتر شود.
تدریس با استفاده از پروژه (PBL): یادگیری از طریق حل مسائل واقعی
آموزش مبتنی بر پروژه یا (Project-Based Learning) به عنوان یکی از بهترین شیوه‌های نوین و کارآمد تدریس محسوب می‌شود که در این روش دانش‌آموزان با استفاده از انجام پروژه‌های عملی و حل مسائل واقعی، مفاهیم آموزشی را یاد می‌گیرند. این فرایند بر اساس فعال بودن دانش‌آموزان در فرایند یادگیری و استفاده از تجربیات واقعی می‌باشد. یعنی در این روش، به جای اینکه آموزش صرفاً از طریق تدریس یک طرفه معلم صورت گیرد، به گونه‌ای طراحی می‌شود که دانش آموزان درگیر یادگیری از روش‌های تحقیق، حل مسئله و همکاری با دیگران شوند.
تدریس مشارکتی، تقویت همکاری در گروه‌ها
تدریس مشارکتی (Collaborative Learning) یکی دیگر از روش‌های آموزشی نوین می‌باشد که هدف اصلی آن افزایش همکاری و تعامل در میان دانش‌آموزان است. به این صورت که در این روش دانش آموزان فعالانه در فرایند یادگیری شراکت دارند و باید به صورت گروهی به حل مسائل، انجام پروژه‌ها و تحقق اهداف آموزشی بپردازند تا از تجربیات یکدیگر بهره‌برداری کرده و مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی خود را تقویت کنند و به یادگیری عمیق‌تری دست یابند.
تدریس بازی محور (Gamification) | استفاده از بازی‌ها در فرآیند یادگیری
تدریس بازی محور یا گیمیفیکیشن (Gamification) یکی دیگر از روش‌های نوین در آموزش می‌باشد که از اصول و عناصر بازی‌ها مانند امتیازدهی، چالش‌ها، رقابت، دستاوردها و… برای تقویت انگیزه، مشارکت و یادگیری دانش آموزان در فرایند آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرایند به نحوی طراحی شده است که یادگیری را برای دانش‌آموزان سرگرم‌کننده، جذاب و مؤثرتر می‌کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به افزیش انگیزه و اعتماد به نفس دانش آموزان، به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله مربوط به راه‌های نوین افزایش و تقویت یادگیری و انگیزه دانش آموزان را مطالعه نمایید.
چالش‌ها و موانع اجرای روش‌های نوین تدریس
همان‌طور که دانستید، اجرای روش‌های نوین تدریس در مدارس و کلاس‌های درس می‌تواند باعث بهبود کیفیت آموزشی و یادگیری بیشتر دانش آموزان شود، اما این روش با چالش‌ها و موانع مختلفی مانند زیرساخت‌ها، منابع، آموزش معلمان و ویژگی‌های دانش‌آموزان روبه‌رو می‌باشد که برای اجرا باید هر یک از آنها را در نظر بگیرید. در ادامه برخی از مهم‌ترین چالش‌ها و موانع اجرای روش‌های نوین تدریس را به شما معرفی می‌کنیم.
- عدم آشنایی کافی معلمان با روش‌های نوین تدریس
- کمبود منابع و زیرساخت‌های مناسب
- مقاومت فرهنگی و ذهنی در برابر تغییرات
- فشارهای زمانی و بار زیاد کاری معلمان
- تفاوت‌های فردی در میان دانش‌آموزان
- ارزیابی و اندازه‌گیری یادگیری
- تنوع در ابزارهای فناوری و دشواری در انتخاب ابزار مناسب
- تأثیرات منفی استفاده زیاد از فناوری
نتیجه گیری و آینده روش‌های نوین تدریس
در این مقاله از سایت استاد عربشاهی، با روش‌های نوین تدریس و انواع آن به طور کامل و جامع آشنا شدید و دانستید که روش‌های نوین تدریس به دلیل قدرت و توانایی بالایی که در ارتقای کیفیت یادگیری و تطابق با نیازهای متنوع دانش‌آموزان دارند، اهمیت زیادی پیدا کرده‌اند و این امکان را برای دانش آموزان فراهم می‌کنند تا در یک محیط فعال و دانش محور، مهارت‌ها و دانش خود را رشد و تقویت کنند.
آینده روش‌های نوین تدریس به شدت به پیشرفت‌های فناوری، توانمندی معلمان در استفاده از این فناوری‌ها و تغییرات در رویکردهای آموزشی بستگی دارد و امیدواریم با برنامه ریزی و تلاش مناسب تحولی بزرگ در سیستم‌های آموزشی جهان ایجاد کنند و نسل‌های آینده را برای چالش‌های پیچیده‌تر آماده سازند.
