بررسی جامع علت افت تحصیلی از ابتدایی تا کنکور
هر دانش آموز بسته به شرایط اجتماعی، رفاه و تربیت خانواده، تحت تأثیر عوامل مختلفی در ارتباط با محرومیت از تحصیل قرار می‌گیرد. وظیفه والدین این است که با دقت و جدیت فراوان پیشرفت تحصیلی دانش آموز را مدنظر قرار دهند و تمام تلاش خود را جهت ایجاد شرایط برای تعالی تحصیلی فرزند خود به کار گیرند. اولین قدم برای جلوگیری یا جبران افت تحصیلی دانش آموزان، شناسایی دلایل افت نمره آنها است. ما در این مقاله به بیان مهم‌ترین دلایل افت تحصیلی از ابتدایی تا کنکور دانش آموزان می‌پردازیم و اگر شما نیز به دنبال علت این موضوع هستید در ادامه با سایت مهندس عربشاهی همراه باشید.
فهرست محتوا
منظور از افت تحصیلی چیست؟
افت تحصیلی (academic failure) به کاهش قابل توجه عملکرد تحصیلی دانش آموزان نسبت به سطح قبلی و یا تعیین شده آنها گفته میشود و امروزه بسیاری از خانواده‌ها و دانش آموزان را درگیر خود کرده است و معمولاً با کاهش نمرات، کاهش علاقه به تحصیل، عدم موفقیت در انجام تکالیف یا آزمون‌ها و یا حتی ترک تحصیل قابل مشاهده می‌باشد. همچنین سایر مشکلات از جمله مشکلات شخصی، خانوادگی، روانی، یا اجتماعی، کمبود حمایت‌های آموزشی و فشارهای تحصیلی نیز می‌توانند در افت تحصیلی دانش آموزان نقش بسزایی ایفا کنند.
علت افت تحصیلی از ابتدایی تا کنکور دانش آموزان
دلایل مختلفی برای افت تحصیلی دانش آموزان وجود دارد که برخی از آنها مربوط به فرد و برخی مربوط به محیط هستند. به طور کلی افت تحصیلی دانش آموزان بستگی به شرایط زندگی و عوامل خارجی دارد. در ادامه به برخی از دلایل افت تحصیلی دانش آموزان می‌پردازیم.
تأثیر عوامل فردی
تأثیر عوامل فردی در افت تحصیلی دانش آموزان می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
- اخلاق و روحیه فردی دانش آموزان
اگر روحیه دانش آموز منعطف نباشد، احتمالاً مشکلات یادگیری را در سطح بالاتری تجربه می‌کند. انعطاف پذیری، تحمل بالا و قدرت در مواجهه با شکست به افراد کمک می‌کند روند صعودی را در مسیر آموزشی تجربه کنند.
- سطح هوش هر دانش آموز
سطح هوش یا سطح IQ هر فرد متناسب با سطح یادگیری دانش آموز است. اما این بدان معنا نیست که افراد با IQ پایین باید عملکرد تحصیلی ضعیفی داشته باشند. این افراد با تمرین و تکرار بیشتر می‌توانند از افت تحصیلی جلوگیری و عملکرد تحصیلی خود را افزایش دهند.
- طرز فکر یک دانش آموز در مورد مطالعه
بسیاری از دانش آموزان فکر می‌کنند مطالعه و درس خواندن اتلاف وقت است. در حالی‌که اگر دانش آموز با اهداف درست آموزش ببیند یا از طرف خانواده حمایت شود، می‌توان از مشکلات یادگیری و افت تحصیلی پیشگیری کرد.
- علاقه و انگیزه دانش آموزان
فرد برای موفقیت در هر کاری نیاز به علاقه و انگیزه دارد. مطالعه نیز از این قاعده مستثنی نیست، کسانی که علاقه‌ای به مطالعه ندارند و به ناچار به تحصیل ادامه می‌دهند، مسلماً به نتایج قابل توجهی نخواهند رسید. بی انگیزگی و اضطراب نشانه‌هایی است که نشان دهنده بی‌انگیزگی و عدم علاقه به دانش آموز است. برای کسب اطلاعات بیشتر به شما پیشنهاد می‌کنیم، مقاله مربوط به نحوه ایجاد انگیزه در دانش‌آموز در کلاس‌های خصوصی، آنلاین و حضوری را مطالعه نمایید.
- گذراندن وقت در موبایل، کامپیوتر و فضای مجازی
امروزه نه تنها دانش آموزان بلکه همه ما زمان زیادی را صرف گشت و گذار بین وب سایت‌های مختلف در فضای مجازی می‌کنیم. اگر این زمان را صرف کار‌های مهم‌تری مانند مطالعه کنید، قطعاً نتایج بهتری خواهید گرفت.
- مهارت‌های تحصیلی
اگر شما از آن دسته افرادی هستید که زمان زیادی را صرف مطالعه می‌کنید؛ اما هنوز نمی‌توانید به یادگیری ادامه دهید، به این معنی است که روش نادرستی را برای مطالعه انتخاب کرده‌اید. برای یادگیری بهتر و مفیدتر بهتر است مقاله مربوط به بهترین روش مطالعه دروس حفظی را بررسی نمایید.
- عدم اعتماد به نفس در دانش آموزان
یکی از دلایل افت تحصیلی در نوجوانان عدم اعتماد به نفس است. نداشتن اعتماد به نفس یا اعتماد به نفس پایین باعث میشود دانش آموز قادر به دیدن نقاط قوت خود نباشد. وقتی دانش آموزی نمی‌تواند نقاط قوت خود را ببیند یا نمی‌خواهد نقاط ضعفش را بپذیرد و سعی در تقویت آنها داشته باشد، به فردی تبدیل میشود که برای انجام هیچ کاری تلاش نمی‌کند و همیشه منتظر شکست خوردن است.
تأثیر عوامل خارجی
از جمله عوامل خارجی که در افت تحصیلی از ابتدایی تا کنکور دانش آموزان موثر است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر مقطع تحصیلی دانش آموز
اولین دلیلی که همه معلمان و حتی والدین به کاهش پیشرفت دانش آموزان فکر خواهند کرد، تغییر مقطع تحصیلی است. دانش‌آموزان کلاس ششم بعد از فارغ التحصیلی وارد مقطع متوسطه اول می‌شوند. دانش آموزان سال نهم نیز پس از فارغ التحصیلی در دوره دوم متوسطه ثبت نام می‌کنند. هر دو گروه از دانش آموزان با تعداد دروس بیشتری روبرو هستند، این شرایط انطباق آنها با یک حالت یادگیری مناسب را به طور فزاینده‌ای دشوار می‌کند؛ بنابراین تا زمانی که دانش آموزان نتوانند با موقعیت‌های جدیدی در تحصیل خود مواجه شوند، احتمال افت تحصیلی زیاد است.
- نحوه تدریس معلمان
سبک تدریس یکی از دلایل اصلی افت تحصیلی از ابتدایی تا کنکور در بین دانش آموزان است. هرچند هر مدرسه، کالج و دانشگاه روش منحصر به فرد خود را برای تدریس دارد. اما یک سبک منحصر به فرد برای تدریس کافی نیست. روش تدریس باید برای دانش آموزان مناسب باشد تا بتوانند به سرعت دانش کسب کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله مربوط به تأثیر معلم خصوصی در کنکور و امتحانات نهایی را مطالعه نمایید.
- مسائل جامعه و افت تحصیلی دانش آموزان
یکی دیگر از دلایل افت تحصیلی دانش آموزان در مقطع متوسطه وجود مشکلات اقتصادی و اجتماعی در جامعه است. وجود تنش و گسترش اعتیاد به ویژه در بین نوجوانان می‌تواند باعث افت تحصیلی شود. دانش آموزانی که با دوستان بد قرار می‌گذارند می‌توانند در جهت مخالف بروند و از مطالعه و کتاب فرار کنند، بنابراین از تحصیل عقب می‌مانند. والدینی که سبک فرزند پروری سهل‌گیرانه دارند باید توجه داشته باشند که فرزندانشان در دوران نوجوانی بیشتر در معرض اعتیاد به مواد مخدر و رفتار‌های بزهکارانه قرار می‌گیرند. بنابراین باید مراقب فرزندان خود باشند.
- افت تحصیلی ناشی از پایین بودن وضعیت اقتصادی خانواده
پایین بودن وضعیت اقتصادی در خانواده می‌تواند یکی از عوامل افت تحصیلی از ابتدایی تا کنکور باشد. زیرا تحصیل در مدرسه مستلزم هزینه‌هایی است که باید به عهده والدین باشد. حال اگر وضعیت اقتصادی خانواده به هر دلیلی مختل شود، ذهنیت دانش آموز از مدرسه به دنیای کار تغییر می‌کند. بنابراین تحصیل را ر‌ها و وارد بازار کار میشود. طلاق و زندگی با نامادری یا ناپدری باعث میشود، دانش آموز شرایط خوبی برای ادامه تحصیل در خانواده نداشته باشد. در این صورت دچار افت تحصیلی و شکست میشود.
افت تحصیلی دانش آموزان مبتلا ب اوتیسم
افت تحصیلی در دانش آموزان مبتلا به اوتیسم بنا به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. این دانش آموزان در زندگی خود معمولا با چالش‌های زیادی مواجه می‌شوند، به عنوان مثال زنگ مدرسه، داد و فریاد کودکان، لامپ مهتابی و… برای آنها بسیار کلافه کننده و طاقت فرسا می‌باشد و موجب بروز استرس و اضطراب شدید در این کودکان میشود که در نهایت رفتارات اوتیستیک را به همراه دارد. علاوه بر این، تفاوت‌های فردی در شدت علائم اوتیسم و همچنین روش‌های آموزشی نامناسب و عدم پشتیبانی کافی، می‌تواند منجر به افت تحصیلی این دانش آموزان شود.
نقش پدر و مادر در افت تحصیلی فرزندان
والدین نقش بسیار مهم و حیاتی را در افت تحصیلی دانش آموزان ایفا می‌کنند، چرا که فشارهای تحصیلی بیش از حد، مقایسه با سایر فرزندان، عدم حمایت عاطفی، عدم ایجاد محیط مناسب برای مطالعه و عدم توجه به مشکلات تحصیلی فرزندان می‌تواند تاثیر زیادی در عملکرد تحصیلی دانش آموزان داشته باشد که متاسفانه گاهی اوقات رفتارها و نگرش‌های پدر و مادرها به طور ناخواسته موجب افت تحصیلی فرزندان میشود.
راهکارهای مناسب برای حل مشکل افت تحصیلی از ابتدایی تا کنکور
راه‌های زیادی برای مقابله با شکست یادگیری دانش آموزان وجود دارد. هر یک از این روش‌ها به غلبه بر شکست یادگیری کودکان در شرایط خاص کمک می‌کند. استفاده صحیح و به موقع از این تکنیک‌ها تأثیر آنها را افزایش می‌دهد. بسیاری از این روش‌ها بر عهده معلمان است، اما خانواده نیز در این زمینه نقش بسیار مهمی دارد. راه‌های جلوگیری از افت تحصیلی از ابتدایی تا کنکور را در این بخش از مقاله به شما معرفی می‌کنیم.
گرفتن معلم خصوصی
یک معلم خصوصی می‌تواند مهارت‌ها و استعداد‌های دانش آموز را در حین تدریس شناسایی کند. هر فردی به یک حوزه علاقه بیشتری دارد. معلم با اندازه گیری دقیق مهارت‌های فرزندتان، زمینه‌هایی که او در آن توانایی دارد را پیدا می‌کند و با تشویق و افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس او را حمایت می‌کند. اما پیداکردن یک معلم خصوصی خوب با رزومه قوی که دانش آموزان موفق زیادی داشته باشد، به این راحتی نیست و والدین باید تصمیم خوبی بگیرند. می‌توانید مراجعه به سایت اساتید عربشاهی و مشاهده روش‌های تدریس آنها، بهترین معلم‌های خصوصی را انتخاب کنید.
آموزش روش‌های مطالعه و برنامه ریزی درسی به دانش آموزان
اصول کار آکادمیک و طراحی برنامه درسی باید از سال‌های اول تحصیل به دانش آموزان آموزش داده شود. البته این آموزش‌ها برای هر گروه سنی در مقاطع تحصیلی مختلف قابل تعریف و استفاده است. در پایه‌های اول تا چهارم، اکثر والدین فرزندان خود را در درس‌ها و برنامه‌های درسی همراهی می‌کنند. به همین دلیل بسیار مهم است که این اصول توسط معلمان یا مشاوران تحصیلی نیز به والدین آموزش داده شود. والدین از سال پنجم به بعد اغلب مسئولیت یادگیری و آمادگی را به دانش آموز واگذار می‌کنند. این مشکل باعث میشود تا دانش آموزان بعد از پایه چهارم ترک تحصیل کنند.
ارتباط با مشاور تحصیلی یکی از راه‌های مقابله با ضعف‌های دانش آموز است
یکی از مهم‌ترین وظایف یک مشاور تحصیلی کمک به دانش آموزان، معلمان و والدین در رابطه با شکست دانش آموزان است. بسیاری از معلمان و والدین شاهد کاهش نمرات دانش آموز، بی‌علاقگی به مدرسه و ادامه تحصیل و بسیاری از مشکلات دیگر در تحصیل فرزند یا دانش آموزان خود هستند، اما اطلاعات کافی در مورد علل این مشکلات و راه‌های حل آن ندارند. این است که مشاوره تحصیلی در زمینه مطالعه افت تحصیلی اهمیت دارد.
پیشنهاد مطالعه: نقش و وظایف اصلی مشاور تحصیلی کنکور
دانش آموزان چگونه باید افت تحصیلی خود را جبران کنند؟
تغییر در سطح تحصیلات همیشه با کاهش نسبی نمرات دانش آموزان همراه است. یعنی ورود به کلاس هفتم و ورود به پایه دهم همواره با کاهش یادگیری و افت نمرات دانش آموزان همراه بوده است. این موضوع تا حدودی قابل قبول است و این کاهش نمرات و معدل غیرعادی و غیر قابل برگشت نیست. با توجه به تغییر دروس، تغییر سطح دروس، تغییر در تدریس و رفتار معلمان، تأخیر تحصیلی طبیعی است و پس از مدت کوتاهی نمرات دانش آموزان به حد نرمال و مطلوب می‌رسد.
اما هر گونه تغییر در سطح تحصیلی فراتر از این نگران‌کننده است و نیاز به راه‌حل‌هایی برای جبران دارد. در مواردی که نمرات دانش‌آموز به میزان قابل توجهی کاهش یافته یا رفتار و مشارکت وی در فعالیت‌های کلاسی کاهش یافته است، زمان آن فرارسیده که به دنبال راه‌هایی برای بازگرداندن دانش‌آموز به مسیر اصلی باشیم.
اولین و مهم‌ترین قدم در حل مشکل افت تحصیلی از ابتدایی تا کنکور، یافتن دلیل یا دلایل افت تحصیلی دانش‌آموز است. هنگامی که علت را پیدا کردید، باید اقداماتی را برای اصلاح آن علت انجام دهید و به دانش آموز کمک کنید تا کمبود آموزشی را جبران کند. البته برای یافتن بهترین و مؤثرترین راه‌حل‌ها باید از مشاوره و تجویز مشاوران و کارشناسان مجرب عربشاهی در این زمینه بهره برد.
نتیجه گیری
افت تحصیلی یکی از چالش‌های مکرر دوران تحصیلی از ابتدایی تا کنکور است. کاهش نمرات تحصیلی اگر به موقع تشخیص داده نشود و به آن رسیدگی نشود، تأثیرات منفی بسیاری بر زندگی اجتماعی، فردی و شغلی نوجوان می‌گذارد. دانش آموزان، اولیا و معلمان باید از افت تحصیلی از ابتدایی تا کنکور دانش آموزان آگاه باشند و در صورت وجود مشکل نسبت به رفع آن به موقع اقدام کنند. راهکار‌هایی وجود دارد که باید در سیستم‌های آموزشی و مدارس اجرا شود تا علاقه دانش آموزان به کلاس و مدرسه و تمایل به پیشرفت تحصیلی افزایش یابد. در صورت نیاز به مشاوره در زمینه انتخاب معلم خصوصی و یا هرگونه سؤال و مشکل می‌توانید به سایت عربشاهی مراجعه فرمایید.
سؤالات متداول درباره علت افت تحصیلی دانش آموزان
همانطور که در این مقاله گفته شد، افت تحصیلی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی می‌باشد که ممکن است بسیاری از دانش آموزان با آن رو به رو شوند و تأثیرات مخرب و طولانی مدتی روی آنها داشته باشد. به همین منظور ممکن است برای آنها ابهامات و سؤالاتی پیش بیاید که در ادامه با رایج‌ترین سؤالات آنها آشنا می‌شویم و پاسخ‌های کوتاه و مختصری را ارائه می‌دهیم، پس همراه ما باشید.
1- عوامل اصلی افت تحصیلی از ابتدایی تا کنکور در دانش آموزان چیست؟
سبک تدریس معلم، محیط خانوادگی و سطح یادگیری دانش آموز از مهم‌ترین عوامل افت تحصیلی دانش آموزان است.
2- چه روش‌هایی برای جبران افت تحصیلی دانش آموزان پیشنهاد می‌کنید؟
برنامه ریزی و پیروی از برنامه روزانه کلاس، تقویت عادات مطالعه، آموزش مهارت‌های رشد فردی به دانش آموزان، کمک گرفتن از مشاوران تحصیلی و استفاده از فرصت‌های تابستانی برای رفع مشکلات و جبران نقاط ضعف از جمله راه‌های مؤثر است.
3- آیا مشکلات خانوادگی می‌تواند باعث افت تحصیلی شود؟
بله، برخی از مشکلات خانوادگی از جمله طلاق، کمبود حمایت عاطفی یا فشار اقتصادی ممکن است تأثیر زیادی بر افت تحصیلی دانش آموزان داشته باشند.
4- آیا استفاده زیاد از تکنولوژی در افت تحصیلی دانش آموزان نقش دارد؟
بله، استفاده بیش از حد تلفن همراه، شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های ویدئویی موجب حواس پرتی و کاهش تمرکز دانش آموزان میشود و در نهایت افت تحصیلی آنها را به همراه دارد.
5- آیا امتحان نهایی همچنان برای گرفتن نمره بالا دشوار است؟
البته مانند سال‌های گذشته نمی‌توان در شب امتحان به نتایج خوبی دست یافت، اما با برنامه ریزی خوب و استفاده از تجربه یک مشاور تحصیلی می‌توان به نمره خوبی دست‌یافت.
6- آیا فشارهای آموزشی و رقابت‌های زیاد می‌تواند باعث افت تحصیلی شود؟
بله، فشار بیش از حد برای موفقیت در امتحانات از سوی خانواده یا رقابت با همکلاسی‌ها ممکن است موجب ایجاد استرس در دانش آموزان شود و عملکرد تحصیلی آنها را به مقدار قابل توجهی کاهش دهد.
7- آیا معلمان نقشی در افت تحصیلی دانش آموزان دارند؟
بله، عدم تعامل کافی، عدم توجه به نیازهای خاص دانش آموزان یا استفاده از روش‌های تدریس نامناسب معلمان می‌تواند تاثیر بخصوصی در عملکرد تحصیلی دانش آموزان داشته باشد.
