سیر تا پیاز رشته گرافیک؛ لیست دروس، شاخهها، مشاغل + بازار کار

رشته گرافیک (Graphics)، یکی از مهمترین شاخههای هنرهای تجسمی است که با استفاده از اصول علمی طراحی، روانشناسی رنگ، ترکیب بندی و فناوریهای دیجیتال، پیامها را به شکلی بصری و اثرگذار منتقل میکند. گرافیک نهتنها ابزاری برای زیباسازی است؛ بلکه نقش کلیدی در تبلیغات، ارتباطات بصری، برندینگ و حتی آموزش ایفا میکند.
در این رشته، شناخت دقیق مبانی طراحی، نرمافزارهای گرافیکی، اصول چاپ و تاثیرات بصری ضروری است. یک طراح گرافیک باید بتواند ترکیبهای خلاقانهای ایجاد کند که علاوهبر جذابیت، مفهوم موردنظر را نیز بهدرستی منتقل کند. امروزه، پیشرفت فناوری باعث شده است که گرافیک نهتنها در حوزههای سنتی مانند چاپ و تبلیغات، بلکه در فضاهای جدیدی مانند رابطهای کاربری دیجیتال، انیمیشن، موشن گرافیک و حتی هوش مصنوعی نیز جایگاه ویژهای داشته باشد. در ادامه این مقاله از وبسایت مهندس عربشاهی، به بررسی کامل این رشته خواهیم پرداخت.
فهرست محتوا
- معرفی رشته گرافیک
- تحصیل در رشته گرافیک مناسب چه افرادی است؟
- شرایط ورود به رشته گرافیک
- چه دروسی در دبیرستان برای قبولی در رشته گرافیک اهمیت دارند؟
- رتبه قبولی و لازم در رشته گرافیک
- ابزارها و وسایل مورد نیاز برای رشته گرافیک
- دانشگاههای برتر رشته گرافیک
- گرایشهای رشته گرافیک
- تحصیل در رشته گرافیک چند سال زمان میبرد؟
- آیا تحصیل بدون کنکور برای رشته گرافیک امکان پذیر است؟
- تفاوت گرافیک دانشگاهی با گرافیک تجربی (خودآموز)
- نرم افزارهای لازم که هر گرافیست باید بداند
- بازار کار و حقوق رشته گرافیک چگونه است؟
- آینده شغلی رشته گرافیک
- شرایط رشته گرافیک برای مهاجرت
- تاثیر مشاوره و معلم خصوصی برای قبولی در رشته گرافیک
معرفی رشته گرافیک
رشته گرافیک که با نام طراحی گرافیک نیز شناخته میشود، ترکیبی از هنر و علم است که به خلق ایدهها و مفاهیم بصری میپردازد و آنها را به شکلی جذاب و تأثیرگذار به مخاطب منتقل میکند. این رشته بهطور کلی به دو بخش اصلی تقسیم میشود: گرافیکهای ایجادشده روی سطوح فیزیکی و گرافیکهای دیجیتالی.
گرافیک به هنر خلق تصاویر و طرحهایی گفته میشود که روی سطوحی مانند دیوار، بوم، کاغذ، سنگ یا صفحهنمایش اجرا میشود. در دنیای مدرن، از گرافیک برای نمایش بصری دادهها نیز استفاده میشود. در این حوزه، متن، تصویرسازی و رنگها با یکدیگر ترکیب میشوند تا طرحی جدید و تأثیرگذار ایجاد گردد. فارغالتحصیلان این رشته میتوانند در زمینههایی مانند طراحی لوگو، بستهبندی محصولات، تبلیغات، طراحی وب، تصویرسازی و تولید محتوای دیجیتال فعالیت کنند.
رشته گرافیک در دانشگاه شامل زیرشاخههایی مانند موشن گرافیک، انیمیشنسازی، تئوری طراحی و مدیریت پروژه است. همچنین، این رشته در مقاطع دانشگاهی به چهار حوزه گرافیک تزئینی و محیطی، تصویرسازی، چاپ و بستهبندی، و طراحی پوستر و نشانه تقسیم میشود.
تحصیل در رشته گرافیک مناسب چه افرادی است؟
رشته گرافیک برای افرادی مناسب است که دارای ویژگیها و مهارتهای خاصی باشند. خلاقیت و قدرت تخیل بالا، از مهمترین ویژگیهای لازم برای موفقیت در این رشته است؛ زیرا یک گرافیست باید بتواند ایدههای جدید و منحصر به فردی خلق کند. همچنین، علاقه به هنر و طراحی، به ویژه در نقاشی و تصویرسازی، نقش مهمی در پیشرفت افراد در این حوزه دارد.
توانایی کار تیمی و مهارتهای ارتباطی قوی نیز، از دیگر ویژگیهای ضروری برای یک گرافیست موفق است. افرادی که میتوانند بهخوبی با دیگران تعامل داشته باشند و نیازهای مشتریان را درک کنند، در این حرفه عملکرد بهتری خواهند داشت. علاوه بر این، صبر و پشتکار در فرآیند طراحی، که گاهی زمانبر است، اهمیت زیادی دارد.
علاقهمندان به این رشته باید با نرم افزارهای گرافیکی آشنا باشند و توانایی کار با تکنولوژیهای روز را داشته باشند. همچنین، مدیریت زمان و حل مشکلات هنگام کار روی پروژههای مختلف، از مهارتهای ضروری برای موفقیت در این حوزه است.
شرایط ورود به رشته گرافیک
برای ورود به رشته گرافیک، شرایط و الزامات خاصی وجود دارد که بسته به مقطع تحصیلی و نوع مؤسسه آموزشی متفاوت است.
شرایط عمومی ورود به رشته گرافیک
- معدل: حداقل معدل لازم برای ورود به این رشته معمولاً بین 14 تا 17 متغیر است و بسته به دانشگاه و نوع پذیرش متفاوت خواهد بود.
- علاقه و استعداد: داشتن علاقه به هنرهای گرافیکی و استعداد در طراحی، از مهمترین الزامات این رشته محسوب میشود.
- نمرات دروس مرتبط: دروسی مانند ریاضی، فرهنگ و هنر و کار و فناوری باید در سطح قابل قبولی باشند. مجموع نمرات این دروس نباید از حد تعیینشده پایینتر باشد.
- شرکت در کنکور: برای ورود به دانشگاههای سراسری، داوطلبان باید در کنکور سراسری هنر شرکت کنند.
شرایط خاص برای ورود به هنرستان
- دانشآموزان پس از پایان پایه نهم میتوانند رشته گرافیک را انتخاب کنند. برای پذیرش، داشتن معدل بالای 16 ضروری است.
- نمره درس ریاضی نباید کمتر از 10 باشد و مجموع نمرات دروس پایه نباید از 30 کمتر باشد.
چه دروسی در دبیرستان برای قبولی در رشته گرافیک اهمیت دارند؟
برای قبولی در کنکور رشته گرافیک، هم دروس عمومی و هم دروس تخصصی اهمیت دارند. دروس عمومی شامل فرهنگ و معارف اسلامی، زبان عربی، زبان انگلیسی و ریاضیات هستند. دروس تخصصی شامل مبانی هنرهای تجسمی، تاریخ هنر ایران و جهان، طراحی، عکاسی و مبانی تصویرسازی میشوند. ضرایب دروس تخصصی نیز در کنکور گرافیک اهمیت ویژهای دارند.
همچنین، برای ورود به رشته گرافیک در هنرستان، داشتن حداقل معدل 12 در سال نهم و جمع نمرات ریاضی، علوم و حرفه و فن به عدد 30 نیاز است. نمره درس ریاضی نیز نباید کمتر از 10 باشد.
رتبه قبولی و لازم در رشته گرافیک
برای قبولی در رشته گرافیک در دانشگاههای مختلف، رتبه و درصد لازم به شرح زیر است:
دانشگاه | ظرفیت | آخرین رتبه قبولی
(منطقه ۱) |
آخرین رتبه قبولی
(منطقه ۲) |
آخرین رتبه قبولی
(منطقه ۳) |
دانشگاه هنر تهران | ۱۰ | – | – | ۶۰۸۰ |
دانشگاه الزهرا تهران | ۴۰ | – | ۱۴۷ | ۵۲۵۹ |
دانشگاه سمنان | ۲۰ | – | ۱۷۸۱ | ۴۷۸۶ |
دانشگاه گیلان-رشت | ۳۵ | – | ۴۳۴۱ | ۴۷۲۷ |
دانشگاه شهید چمران اهواز | ۳۵ | – | ۲۵۷۰ | ۴۷۱۹ |
دانشگاه هنر اصفهان | ۳۰ | – | – | – |
دانشگاه سوره – تهران (غیرانتفاعی) | ۶۰ | ۸۵۳ | – | ۳۸۷۷ |
ابزارها و وسایل مورد نیاز برای رشته گرافیک
ابزار و وسایل مورد نیاز برای رشته گرافیک شامل موارد زیر است:
- مداد طراحی، پاککن، تراش، خطکش، پرگار و گونیا
- آبرنگ، گواش و اکریلیک
- قلممو و پالت
- تبلت گرافیکی، لپتاپ یا کامپیوتر و نرمافزارهای گرافیکی مانند Adobe Photoshop، Adobe Illustrator، Adobe InDesign و CorelDRAW21.
- کاغذ طراحی و مقوا
- چسب و قیچی
- دوربین عکاسی، قلم نی، دوات، لیقه، قطزن، ماژیک نوک تخت، مداد نوک تخت، تخته رسم و ست مغار حکاکی چوب
- لینولئوم، طلق، کاتر فلزی کوچک، کاغذ سمباده، مقوای اشتنباخ و فابریانو
همچنین، وسایل دیگری مانند شابلون تخصصی، کاتر حرفهای، راپید و ماژیک راندو نیز ممکن است مورد نیاز باشند. یک سیستم کامپیوتر با کارت گرافیک بالا نیز از وسایل اصلی مورد نیاز است.
دانشگاههای برتر رشته گرافیک
اگر به دنبال تحصیل در رشته گرافیک هستید، انتخاب یک دانشگاه برتر میتواند مسیر حرفهای شما را هموارتر کند. در ادامه، لیستی از بهترین دانشگاههای گرافیک در ایران و جهان را معرفی کردهایم.
بهترین دانشگاههای گرافیک در ایران
- دانشگاه هنر تهران
- دانشگاه هنر اصفهان
- دانشگاه هنر تبریز
- دانشگاه هنر شیراز
- دانشگاه الزهرا
- دانشگاه سوره
- دانشگاه صدا و سیما
- پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
- دانشکده هنر، دانشگاه شریعتی
- دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
بهترین دانشگاههای گرافیک در جهان
- Rhode Island School of Design (RISD) – ایالات متحده
- California Institute of the Arts (CalArts) – ایالات متحده
- Royal College of Art – بریتانیا
- School of Visual Arts (SVA) – ایالات متحده
- Central Saint Martins, University of the Arts London – بریتانیا
- École Nationale Supérieure des Arts Décoratifs (ENSAD) – فرانسه
- Glasgow School of Art – بریتانیا
- Savannah College of Art and Design (SCAD) – ایالات متحده
- Tokyo University of the Arts – ژاپن
- National Institute of Design (NID) – هند
این دانشگاهها بهدلیل کیفیت بالای آموزش، اساتید برجسته و امکانات حرفهای، از برترین مراکز آموزشی در حوزه گرافیک محسوب میشوند.
گرایشهای رشته گرافیک
گرایشهای رشته گرافیک عبارتند از:
- پوستر و نشانه: طراحی لوگو، هویت بصری برندها و خلق پوسترهای گرافیکی از مهمترین مهارتهایی است که در این گرایش آموزش داده میشود. همچنین، تسلط بر نرمافزارهایی مانند ایلوستریتور و فتوشاپ از الزامات این گرایش است.
- تصویرسازی: دانشجو با روشها و سبکهای مختلف تصویرسازی آشنا میشود و نحوه روایت داستانها و انتقال مفاهیم از طریق خلق تصویر و نقاشی را یاد میگیرد. تصویرسازی کتاب کودک، تصویرسازی مذهبی و تصویرسازی خبری، از جمله حوزههایی هستند که پس از اتمام تحصیل در این رشته میتوان در آنها فعالیت نمود.
- چاپ و بستهبندی: مهارتهای لازم برای طراحی و آشنایی با روشهای مختلف چاپ به دانشجو آموزش داده میشود. چاپ دستی، لیتوگرافی، طراحی نقوش سنتی و صفحه آرایی، از جمله موضوعاتی هستند که در این گرایش آموزش داده میشوند.
- گرافیک تزیینی و محیطی: در این شاخه از گرافیک، زیباتر کردن محیط و فضای جامعه و شهر مورد بررسی قرار میگیرد.
- گرافیک رایانهای: دانشجویان با استفاده از انواع نرمافزارها، تصاویر جدیدی خلق میکنند یا تغییراتی را در آنها به وجود میآورند.
- گرافیک دیجیتال: طراحی برای وب، اپلیکیشنها، رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX) را شامل میشود.
- موشن گرافیک: طراحی انیمیشنهای گرافیکی و جلوههای ویژه برای فیلم، تلویزیون و رسانهها در این گرایش انجام میشود.
- طراحی بازیهای رایانهای: طراحی گرافیک بازیها، شخصیتها، محیطها و جلوههای بصری بازیها در این گرایش قرار دارد.
- طراحی برای رسانههای اجتماعی: طراحی محتوای گرافیکی برای شبکههای اجتماعی و پلتفرمهای آنلاین انجام میشود.
تحصیل در رشته گرافیک چند سال زمان میبرد؟
تحصیل در رشته گرافیک بهطور کلی به سه مقطع اصلی تقسیم میشود:
مقطع تحصیلی | مدت زمان تحصیل | توضیحات |
کارشناسی | ۳ تا ۴ سال | شامل 140 واحد درسی که طی 6 تا 8 ترم گذرانده میشود |
کارشناسی ارشد | ۱ تا ۲ سال | تمرکز بر گرایشهای تخصصی مانند تصویرسازی، چاپ و بستهبندی و گرافیک محیطی. |
دکتری | ۲ تا ۵ سال | پژوهش محور با تمرکز بر تحقیقات پیشرفته در حوزه طراحی گرافیک. |
آیا تحصیل بدون کنکور برای رشته گرافیک امکان پذیر است؟
بله، امکان تحصیل در رشته گرافیک بدون کنکور وجود دارد. برخی دانشگاهها بر اساس سوابق تحصیلی داوطلبان، بدون نیاز به آزمون ورودی، در مقاطع کاردانی و کارشناسی دانشجو میپذیرند. شرایط پذیرش شامل:
- معدل: هرچه معدل دیپلم داوطلب بالاتر باشد، شانس قبولی بیشتری خواهد داشت.
- مدارک مورد نیاز: اصل و کپی مدرک دیپلم، شناسنامه، کارت ملی و چند قطعه عکس.
دانشگاههای ارائه دهنده گرافیک بدون کنکور شامل:
- دانشگاههای علمی کاربردی
- دانشگاه آزاد اسلامی
- دانشگاههای غیرانتفاعی
این دانشگاهها در مقاطع کاردانی و کارشناسی، بدون نیاز به کنکور، پذیرش دارند و امکان ادامه تحصیل در رشته گرافیک را برای علاقهمندان فراهم میکنند.
تفاوت گرافیک دانشگاهی با گرافیک تجربی (خودآموز)
گرافیک دانشگاهی شامل دورههای آموزشی رسمی است که تحت نظر اساتید متخصص و با دروس تخصصی برگزار میشود. در این نوع آموزش، دانشجویان علاوهبر یادگیری مفاهیم و تکنیکها، فرصت شبکه سازی و همکاری با دیگران را نیز دارند. همچنین، پس از فارغالتحصیلی، مدرک رسمی دریافت میکنند.
در مقابل، گرافیک تجربی یا خودآموزی به افراد این امکان را میدهد که بدون نیاز به مدرک دانشگاهی، از منابع آنلاین و کتابها برای یادگیری استفاده کنند. این روش انعطافپذیری بیشتری دارد و بسیاری از طراحان موفق بدون تحصیلات دانشگاهی در این حوزه فعالیت کردهاند. انتخاب بین این دو روش بستگی به اهداف شخصی و سبک یادگیری هر فرد دارد.
نرم افزارهای لازم که هر گرافیست باید بداند
یک گرافیست برای انجام پروژههای مختلف نیاز به تسلط بر نرمافزارهای گرافیکی دارد. در اینجا به معرفی برخی از نرمافزارهای ضروری برای طراحان گرافیک میپردازیم:
- Adobe Photoshop: فتوشاپ به عنوان یکی از اصلیترین نرمافزارهای ویرایش عکس و طراحی گرافیک شناخته میشود. این نرمافزار امکانات متنوعی برای ویرایش تصاویر، ایجاد افکتهای ویژه و طراحی گرافیک وب ارائه میدهد و ابزار محبوبی برای گرافیستهاست.
- Adobe Illustrator: ایلوستریتور برای طراحیهای وکتور مانند لوگو، آیکونها، اینفوگرافیکها و آثار هنری پیچیده بسیار مناسب است. این نرمافزار دقت و ظرافت بالایی در طراحیهای برداری دارد و انتخابی محبوب در میان طراحان حرفهای است.
- Adobe InDesign: ایندیزاین برای طراحی صفحهآرایی مجلات، کتابها، روزنامهها و سایر اقلام چاپی و دیجیتال استفاده میشود. این نرمافزار بهدلیل قابلیتهای ویژه خود و رابط کاربری ساده، یکی از ابزارهای پرطرفدار در صنعت طراحی گرافیک است.
- Canva: کانوا یک ابزار کاربرپسند است که به راحتی امکان طراحی اینفوگرافیک، طرحهای وب، یا حتی طراحی تیشرت را فراهم میکند. این نرمافزار برای افرادی که تجربه زیادی در گرافیک ندارند بسیار مناسب است.
- CorelDraw: کورلدراو یکی دیگر از نرمافزارهای طراحی وکتور است که رقیب اصلی ایلوستریتور محسوب میشود. این نرمافزار بیشتر برای طراحی و کمتر برای ویرایش استفاده میشود و به طراحان امکانات فراوانی برای طراحیهای پیچیده میدهد.
- GIMP: گیمپ یک نرمافزار ویرایش تصویر سبک است که برای ویرایشهای ساده و روزمره گزینهای مناسب است. این نرمافزار امکانات خوبی برای ویرایش عکسهای معمولی ارائه میدهد.
- Gravit Designer: گراویت دیزاینر برای طراحی و ویرایش تصاویر وکتور، ساخت انیمیشنها، طراحی لوگو و حتی تصویربرداری مناسب است. این نرمافزار با رابط کاربری ساده برای هر دو دسته مبتدی و حرفهای قابل استفاده است.
- Inkscape: اینکسکیپ یک نرمافزار رایگان و متنباز است که بهعنوان جایگزینی مناسب برای ایلوستریتور به کار میرود. این نرمافزار به طراحان این امکان را میدهد که طرحهای وکتور، لوگو، کارت ویزیت و حتی طرحهای پیچیدهتری طراحی کنند.
- Xara Designer: زارا دیزاینر بیشتر برای طراحی وکتور و نقشهبندی ساخته شده است. این نرمافزار به طراحان ابزارهایی برای تصویرسازی و ویرایش تصاویر بهطور خاص ارائه میدهد.
بازار کار و حقوق رشته گرافیک چگونه است؟
با توجه به نیاز روزافزون به محتواهای بصری در تبلیغات، شبکههای اجتماعی، طراحی وبسایتها و برندینگ، این رشته نقش بسیار مهمی در صنایع مختلف ایفا میکند. بازار کار گرافیک بهطور مستقیم به مهارت و خلاقیت افراد بستگی دارد. کسانی که بتوانند ایدههای جدید و نوآورانه ارائه دهند و بر نرمافزارهای طراحی تسلط داشته باشند، شانس بیشتری برای موفقیت در این زمینه دارند.
درآمد در این حوزه نیز بسته به تجربه، تخصص، نوع پروژهها و محل کار متغیر است. طراحان گرافیک میتوانند در شرکتها بهصورت تماموقت مشغول به کار شوند یا بهعنوان فریلنسر پروژههای مختلف را انجام دهند. فریلنسری بهویژه برای کسانی که به استقلال کاری علاقه دارند، گزینه جذابی است؛ زیرا این امکان را به آنها میدهد که زمان خود را مدیریت کنند و پروژههای مورد علاقه خود را انتخاب نمایند.
آینده شغلی رشته گرافیک
آینده شغلی رشته گرافیک بهدلیل نیاز شرکتها به تبلیغات و طراحی، دارای فرصتهای شغلی زیادی است و فارغ التحصیلان این رشته نگرانی برای ورود به بازار کار ندارند. بهطور کلی، 4 سطح شغلی برای رشته گرافیک وجود دارد:
- کارآموز یا گرافیست دستیار فارغ التحصیلان گرافیک در ابتدا بهعنوان کارآموز یا دستیار با حقوق و درآمد پایین، مشغول به کار میشوند.
- طراح و گرافیست باتجربه با افزایش تجربه، مهارت و سابقه کاری، طراح میتواند موقعیتهای شغلی بهتری به دست آورد.
- گرافیست ارشد
- مدیر طراحی یا هنری
فارغ التحصیلان رشته گرافیک میتوانند در حوزههای زیر مشغول به کار شوند:
- آژانسهای تبلیغاتی
- انتشارات و چاپخانهها
- روزنامهها و مجلات
- برندهای تبلیغاتی
- شرکتهای چندرسانهای
- صدا و سیما و شرکتهای حوزه رسانه
- صنایع بستهبندی
- طراحی لوگو و آرم تجاری
- طراحی روی جلد کتاب
- طراحی پوستر
- طراحی حروف
- صفحهآرایی روزنامه و مجلات
- تصویرگری دیجیتال و انیمیشن
- طراح پوستر
- طراح نقشه
- ویرایش تصاویر
- طراح آگهیهای تبلیغاتی
شرایط رشته گرافیک برای مهاجرت
برای مهاجرت در این رشته، داشتن رزومه قوی، نمونه کار، سابقه کار و مدرک تحصیلی مهم است. تسلط به زبان کشور مقصد هم یک مزیت محسوب میشود. بهترین کشورها برای مهاجرت گرافیستها، کانادا، انگلستان، استرالیا، آمریکا و ایتالیا هستند. برای مهاجرت تحصیلی، مدارکی مانند دیپلم، مدرک زبان، پاسپورت، رزومه و انگیزه نامه مورد نیاز است.
تاثیر مشاوره و معلم خصوصی برای قبولی در رشته گرافیک
مشاوره تحصیلی و داشتن معلم خصوصی، میتواند به دانش آموزان و داوطلبان کنکور هنر، بهویژه برای رشته گرافیک، کمک کند تا مسیر آمادگی برای امتحانات هموارتر شود، استرس و اضطراب کاهش یابد و با آمادگی بیشتری در کنکور شرکت کنند. مشاور تحصیلی با برنامهریزی درسی، انتخاب رشته، مدیریت زمان و کاهش استرس به دانشآموزان کمک میکند. یک مشاور خوب میتواند روش خواندن هر درس را آموزش دهد تا داوطلب دچار آزمون و خطا نشود و بتواند بهترین نتیجه را بگیرد.
مشاور تحصیلی با انجام مصاحبهها و تستهای مختلف، نقاط ضعف و قوت دانشآموز را تشخیص میدهد و به او کمک میکند تا برای برنامهریزی درسی بهتر اقدام کند. همچنین، مشاور تحصیلی میتواند به دانش آموزان انگیزه و انرژی لازم برای ادامه مسیر را بدهد؛ به ویژه زمانی که با یک نمره بد ناامید میشوند. کنکور هنر شامل دو بخش عملی و تئوری است و مشاوران با تجربه در این زمینه میتوانند راهنماییهای لازم را ارائه دهند.
گروه آموزشی مهندس علیرضا عربشاهی، به عنوان یک منبع معتبر آموزشی، کلاس خصوصی متنوعی برای دانشآموزان در رشتههای مختلف ارائه میدهد. این وبسایت به دانشآموزان این امکان را میدهد که با انتخاب استاد مورد نظر خود، به راحتی در کلاسهای خصوصی ثبتنام کنند.
از ویژگیهای این وبسایت میتوان به دسترسی به برترین اساتید، برگزاری کلاسهای آنلاین بدون نیاز به نصب نرمافزار خاص، تنوع در رشتهها (شامل رشتههای ریاضی، تجربی، انسانی و دروس عمومی)، مشاور رشته گرافیک و ایجاد فرصتهای برابر آموزشی اشاره کرد. برای ثبت نام و کسب اطلاعات بیشتر، میتوانید از طریق راههای ارتباطی زیر اقدام کنید.